به سنگ هایی که بزرگ تر از ماسه هستند و اندازه ای بیشتر از سه یا چهار میلی متر دارند، شن می گویند. شن از جمله مصالح ساختمانی بسیار پرکاربرد می باشد که در ملات ماسه سیمان، پی ساختمان، بر روی لوله های تاسیساتی و کف بندی فضاها مورد استفاده قرار می گیرد.
یکی از کاربردهای اصلی شن، استفاده از آن در ساخت بتن است. حدود 60 تا 80 درصد حجم بتن را شن تشکیل می دهد. اندازه دانه هایی که در ساخت بتن استفاده می شوند باید از 38 سانتی متر بزرگ تر و از 63 سانتی متر کوچک تر باشند.
رنگ دانه های این مصالح از قهوه ای تا نارنجی و طوسی تا سفید قابل تغییر می باشد. در این مطلب از ساختمانچی قصد داریم به بررسی جامعی در مورد این محصول کاربردی و باارزش بپردازیم. با ما همراه باشید.
انواع شن در صنعت ساختمان
شن طبیعی
شن های طبیعی از بستر رودخانه، آبرفت ها و مخروطه افکنه ها به دست می آیند و پس از شستشو، در مصارف گوناگون مورد استفاده قرار می گیرند.
شکل آن ها معمولا گرد و صیقلی می باشد. همین ویژگی سبب می شود تا دانه ها به راحتی بر روی یکدیگر بلغزند و به خوبی حجم قالب را پر کنند.
شن و ماسه های طبیعی دارای ترکیباتی مانند مواد آلی و خاک نیز می باشند که از اتصال سنگ ها به سیمان جلوگیری به عمل می آورند، به همین دلیل برای جلوگیری از این مشکل، شن را قبل از استفاده چندین بار می شویند.
جنس مواد تشکیل دهنده آن ها قابل کنترل و یکسان نیست، بلکه از مواد گوناگون و بسیار متنوعی تشکیل می شود. عمده مواد سازنده این نوع شن ها، دی اکسید سیلیکون می باشد که به شکل کوارتز است و در آب حل نمی شود.
این دانه ها و مواد سازنده در واقع از خرد شدن سنگ هایی که در طبیعت موجود می باشند، توسط عواملی چون باد، آب و دما حاصل می گردند.
شن شکسته
شن هایی که دانه های درشتی دارند، معمولا شکسته می شوند که نیاز به دانه بندی دارند. این ماسه های شکسته، گوشه دار هستند. به همین دلیل اصطکاک بالایی در بین دانه های آن ها وجود دارد و دچار لغزش نمی شوند. شن های شکسته برای راه سازی بسیار مناسب می باشند.
شن‌شکسته، مواد اضافی مانند خاک و مواد آلی وجود ندارند و اندازه دانه های آن ها قابل کنترل می باشد. همچنین جنس این سنگ ها مشخص است و به راحتی می توان آن ها را کنترل کرد؛ زیرا به معدنی که شن از آن استخراج می شود بستگی دارد. از جمله بهترین سنگ ها برای تولید شن و ماسه، سنگ های گرانیتی و سیلیسی می باشد.
شن شسته
در لا به لای دانه های شن مقادیری خاک و دیگر مواد آلی وجود دارد که می تواند بر کیفیت و کارایی آن تاثیر منفی بگذارد و خواص مثبت آن ها را کاهش دهد. طی یک عملیات جداسازی، این مواد جدا می شوند.
به محصولی که از این عملیات حاصل می شود، شن‌شسته می گویند. پس از اتمام مراحل شستشو، شن موردنظر برای استفاده در بتن سازی حاضر می شود.
شن و ماسه براساس اندازه
- ماسه: به سنگ هایی با قطر 2 میلی متر یا کمتر ماسه می گویند.
- شن نخودی: به سنگ هایی که قطر بیشتر از 2 میلی متر دارند، می گویند.
- شن: سنگ هایی با قطر بیشتر از 6 میلی متر را شن می نامند.
شن و ماسه براساس چگالی
- شن سبک دانه: به پومیس، توف، رس، شیل، دیاتومیت و خاکسترهای آتشفشانی که چگالی پایینی دارند شن سبک دانه می گویند. این متریال برای ساخت بتن سبک مناسب می باشند.
- شن معمولی: به شن هایی که در اطراف ما به وفور یافت می شوند، شن‌معمولی می گویند. از شن‌معمولی در ساخت بتن هایی با وزن معمولی استفاده می شود.
- شن سنگین دانه: به دانه هایی مانند سرپانتین، مگنتیت، ایلمنیت، ژئوتیت، لیمونیت و باریت، شن های دانه سنگین می گویند که برای ساخت بتن هایی با وزن سنگین بکار می روند.
انواع شن براساس شکل دانه ها
نخودی
شن های گرد دارای سطحی صاف و صیقلی می باشند که به نام شن گرد نیز معروف می باشند. رنگ های این نوع شن اغلب خنثی است و شامل رنگ های قهوه ای و طوسی می باشد.
البته سنگریزه های آبی و قرمزی نیز در لا به لای این سنگریزه ها پیدا می شود که بسیار چشم نواز و زیبا هستند. اندازه آن ها در حدود 9 میلی متر می باشد. از نوع نخودی در زیباسازی باغچه ها و پشتیبانی بستر لوله ها و زهکشی ها استفاده می شود.
شن‌بادامی
شن های بادامی در نگاه افراد به شکل سنگدانه های ریز به نظر می رسد. اندازه های آنها در حدود 9 تا 100 میلی متر متغیر است. البته طبق استاندارد ASTM این اندازه باید کمتر از 75 میلی متر باشد.
انواع بادامی اغلب در رنگ های سفید و طوسی موجود می باشند و از آن ها بیشتر در پروژه های زیرزمینی به عنوان لایه زیرین بتن استفاده می شود.
همچنین این سنگدانه ها برای پشتیبانی راه های زهکشی و بستر لوله ها نیز بکار می روند. انواع شن‌بادامی کاربرد دکوراتیو نیز دارند و در پیاده روها و فضاسازی پارک ها نیز مورد استفاده قرار می گیرند.
شن رنگی
شن های رنگی معمولا در اندازه های ریز عدسی، متوسط نخودی و درشت بادامی تولید می شوند. شن‌رنگی، معمولا کاربرد دکوراتیو دارد و برای زیبایی محیط استفاده می شود.
افرادی که به پرورش گل و گیاه علاقه دارند، معمولا از شن های رنگی برای تزیین گلدان ها و باغچه های خود استفاده می کنند. یکی دیگر از کاربردهای این مصالح در محوطه سازی فضای پارک ها و خیابان ها می باشد.
رنگ هایی که در تولید شن‌رنگی به کار می روند، ضد آب هستند و پایداری فوق العاده ای دارند، بنابراین به وفور در انواع آب نماها، آکواریوم ها و تراریوم ها مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین از این المان تزیینی در طراحی روف گاردن، باغ و ویلا نیز استفاده می شود.
شن‌سوزنی
طول شن‌سوزنی سه برابر ضخامت آن ها می باشد و از آن در بتن سازی استفاده نمی شود؛ زیرا سبب کاهش کارایی بتن و افزایش نیاز به آب برای اختلاط می شود. همچنین تراکم پذیری بتن، مقاومت و پایایی آن را کاهش می دهد.
شن‌پولکی
ضخامت شن‌پولکی کوچک تر از ابعاد دیگر آن می باشد. به همین دلیل به شکل پولکی نمایان می شود. مدل پولکی نیز همانند مدل های سوزنی برای ساخت بتن مفید نمی باشند.
استفاده از شن‌پولکی در بتن سبب می شود تا مقاومت خمشی آن کاهش پیدا کند و در نتیجه بتن با کارایی پایین تولید شود.
ویژگی های شن
- در مقابل سایش و فرسایش مقاومت بالایی دارد و تغییر شکل نمی دهد.
- در برابر اعمال تنش های بالا از مقاومت خوبی برخوردار است.
- همچنین دانه ها در برابر یخبندان و هوازدگی نیز مقاوم می باشند.
- شن متریالی بسیار پرکاربرد می باشد و در اکثر عملیات های ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد.
کاربرد شن
- ساخت و ساز بناها، سدها و پل ها
- تقویت بتن
- موارد تزیینی در محوطه سازی
- تولید نوع خاصی از شیشه
- به عنوان ماده قالب ریخته گری فلز
- پی سازی
- به عنوان ماده ساینده در سندبلاست
- سنباده سازی
- ساخت مصالح پیش‌ساخته
- تولید ملات
- محفوظ نگهداشتن لوله های تاسیساتی
- احداث خاکریزها و فیلترها
- تصفیه آب
- نماسازی
- بلوک سازی
- استفاده در ساخت پشم شیشه
- تهیه لعاب کاشی و سرامیک
- تولید چینی و کاشی
- در ساخت و تهیه سموم
- آسفالت سازی
- استفاده در ذوب آهن
- در ساخت انواع آجر
- در تولید پودر سنگ
کلام پایانی
امیدواریم این نوشته بتواند اطلاعات مورد نیاز شما کاربران گرامی را در مورد شن، انواع و کاربردهای آن فراهم کند. نقطه نظرات، انتقادات و پیشنهادات خود را در مورد این مطلب با اهالی ساختمانچی در میان بگذارید.
