واتر استاپ یا آب بند (water stop) المانی است که در سازه های بتنی مورد استفاده قرار می گیرد و هدف از به کارگیری آن جلوگیری از نفوذ آب و سایر مایعات در بین مفاصل و درزها می باشد. در ادامه این مطلب از ساختمانچی به بیان نکات تکمیلی در این زمینه می پردازیم. با ما همراه باشید.
انواع واتر استاپ
واتر استاپ انواع مختلفی دارد و در ساخت آن ها از متریال متفاوتی استفاده می شود که هر یک از آن ها ویژگی های منحصربفرد خود را دارند. آن چه که در انتخاب جنس واتراستاپ تاثیر گذار می باشد، نیاز سازه است.
به طور کلی واتر استاپ ها به سه گروه واتر استاپ پی وی سی، هیدروفیل و بنتونیتی تقسیم بندی می شوند. در ادامه به بیان جزئیات بیشتر در مورد هر یک می پردازیم.
واتر استاپ PVC
واتر استاپ پی وی سی در شکل و اندازه های متفاوتی تولید و مورد استفاده قرار می گیرند. همان گونه که در ابتدا نیز اشاره شد، انتخاب واتراستاپ با توجه به نیاز سازه صورت می گیرد. از دیگر مواردی که می تواند در این زمینه موثر باشد، نوع مفصل می باشد.
برای مثال متحرک یا غیر متحرک بودن مفصل می تواند تا اندازه زیادی در انتخاب واتراستاپ تاثیرگذار باشد. نحوه عملکرد واتراستاپ پی وی سی به گونه ای است که با قرار گرفتن در مفاصل بتنی به عنوان مانع در برابر نفوذ آب عمل می کند و از ورود آب و هرگونه مایعات دیگر به داخل بتن جلوگیری به عمل می آورد.
واتر استاپ های پی وی سی نمونه ای از پرکاربردترین انواع واتر استاپ ها می باشند، چرا که علاوه بر مقاومت و انعطاف پذیری بالا، نصب و جوشکاری آن ها نیز راحت تر می باشد.
این نوع واتراستاپ در برابر مواد شیمیایی محلول در آب های زیر زمینی و محیط های قلیایی نیز از خود مقاومت نشان می دهند. واتر استاپ های پی وی سی در برابر شرایط آب و هوایی متفاوت هم چون سرما نیز از مقاومت بالایی برخوردار می باشند.
واتر استاپ هیدروفیلی
در ساخت واتراستاپ هیدروفیلی از پلیمرهای لاستیکی و پلیمرهایی با خاصیت ارتجاعی بالا استفاده شده است. استفاده از این المان در جهت رفع هرگونه نشتی در درزهای اجرایی و در مقاطع قطع بتن ریزی صورت می گیرد. استفاده از واتر استاپ های هیدروفیلی در درزهای ثابت و بدون حرکت صورت می پذیرد.
واتر استاپ بنتونیتی
واتراستاپ بنتونیتی نمونه ای از انواع آب بندهای کارآمد بوده و از ویژگی های آن می توان به خاصیت ارتجاعی بالای آن به همراه افزایش حجم اشاره کرد. آن چه که در تولید این گونه واتراستاپ ها حائز اهمیت است، استفاده از مواد خام با کیفیت بالا می باشد.
نحوه عملکرد واتر استاپ
کاربرد و عملکرد واتراستاپ ها به اینگونه است که مسیر جریان حرکت آب و یا دیگر مایعات را طولانی می کنند. همین امر از نفوذ پذیری آب جلوگیری به عمل می آورد. از ویژگی های مشترک واتر استاپ ها می توان به آجدار بودن آن ها اشاره کرد.
این ویژگی سبب می شود چسبندگی و طولانی شدن مسیر آب صورت پذیرد. آنچه در تولید و ساخت واتراستاپ ها مورد توجه قرار می گیرد، انعطاف پذیر بودن نوارهای آب‌بندی آن ها می باشد.
از دیگر ویژگی های آب بندها می توان به قابلیت افزایش طول، مقاومت کششی و سختی آن ها اشاره کرد. آنچه که در ساخت آن ها حائز اهمیت می باشد، رعایت استانداردهای لازم و رعایت نکاتی است که به واسطه آن امکان ماندگاری واتر استاپ ها در شرایط مختلف محیطی همچون محیط های قلیایی وجود داشته باشد.
در صورت عدم رعایت استانداردهای لازم این امکان وجود دارد که واتراستاپ ها در محیط قلیایی بتن کیفیت خود را از دست داده و دچار تغییر حالت شوند. این تغییر حالت در نهایت باعث بروز مشکلاتی هم چون نشتی، ترک خوردگی و دیگر مشکلات می شود.
از ویژگی هایی که یک آب بند استاندارد باید از آن برخوردار باشد، عدم وجود حباب، عدم وجود هرگونه ترک یا انقباض، عدم وجود هرگونه بریدگی، یکنواخت بودن رنگ و ضخامت آن ها در راستای طولی می باشد.
به طور کلی درزها و مفاصل در سازه بتنی به دو نوع درزهای ثابت و درزهای حرکتی تقسیم بندی می شوند. درزهای ثابت نیز خود به دو دسته درزهایی که در اثر اجر به وجود می آیند و درزهایی که در اثر ترک خوردگی ایجاد می شوند، تقسیم بندی می شوند.
درزهای حرکتی نیز در سه گروه درزهای انبساط حرارتی، انقباضی و ترکیبی جای می گیرند. عموما برای درزهای حرکتی از واتراستاپ های مکانیکی استفاده می شود.
مزایای واتر استاپ
واتر استاپ دارای مزایای متعددی است که آن را به یکی از اجزای ضروری در ساخت و ساز و پروژه های عمرانی تبدیل می کند. در اینجا به برخی از مزایای کلیدی واتر استاپ اشاره می کنیم:
جلوگیری از نفوذ آب
واتر استاپ به طور مؤثر از نفوذ آب و رطوبت به داخل سازه‌ها جلوگیری می کند که این موضوع به حفظ کیفیت و مقاومت بتن کمک می کند.
افزایش عمر سازه
با جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت، واتر استاپ می تواند به جلوگیری از زنگ‌زدگی و تخریب فولاد درون بتن و همچنین کاهش خرابی بتن کمک کند که در نتیجه عمر مفید سازه را افزایش می دهد.
مقاومت در برابر فشار آب
واتر استاپ ها به‌خوبی در برابر فشار آب بالا مقاومت می کنند و می توانند در شرایط سخت محیطی، مانند محل های زیرزمینی و سازه‌های آبی، عملکرد مناسبی داشته باشند.
عایق‌بندی حرارتی و صوتی
واتر استاپ ها می توانند به عنوان عایق حرارتی عمل کنند و همچنین در کاهش انتقال صدا کمک نمایند.
نصب آسان
واتر استاپ ها به راحتی نصب می شوند و معمولاً نیاز به تخصص بالایی ندارند. این خصوصیت باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه های اجرایی می شود.
مقاومت شیمیایی
بسیاری از انواع واتر استاپ، به ویژه نوع پی وی سی، مقاومت خوبی در برابر مواد شیمیایی دارند، که این ویژگی خصوصاً در محیط های صنعتی و سازه‌هایی که ممکن است با مواد شیمیایی در تماس باشند، بسیار مهم است.
تنوع در مواد
واتر استاپ ها در انواع مختلف (پی وی سی، لاستیکی و بتن‌پذیر) موجود هستند که این امر امکان انتخاب مناسب ترین گزینه را بر اساس نیازهای خاص پروژه فراهم می کند.
محافظت از بتن
واتر استاپ ها می توانند به عنوان یک لایه محافظ عمل کنند؛ به ویژه در محل های دارای درز که نشت آب می تواند منجر به آسیب های جدی به بتن شود.
کارایی اقتصادی
با توجه به اینکه واتر استاپ در جلوگیری از آسیب های ناشی از نشت آب و رطوبت نقش دارد، استفاده از آن می تواند هزینه های تعمیر و نگهداری سازه‌ها را کاهش دهد و از دید اقتصادی به صرفه باشد.
تسهیل نگهداری
با جلوگیری از نفوذ آب و کاهش احتمال آسیب به سازه، نیاز به تعمیرات و نگهداری مکرر را کاهش می دهد.
کاربرد گسترده
واتر استاپ در انواع پروژه ها و سازه‌ها، از جمله ساختمان های مسکونی، صنعتی، سدها، زیرساخت های آبی و زیرزمینی، قابل استفاده است که این به تنوع کاربرد آن اضافه می کند.
محل قرار گیری واتر استاپ
همان گونه که قبلا نیز اشاره شد، از واتر استاپ ها در سازه‌های بتنی استفاده می شود. واتراستاپ ها بر اساس محل قرارگیری آن ها در سازه های بتنی به سه گروه واتراستاپ های میانی، واتراستاپ های کفی که معمولا از آن ها در کف استخر و حوض استفاده می شود و واتراستاپ های روکار تقسیم بندی می شوند.
کاربردهای واتر استاپ
واتر استاپ ها به‌عنوان ابزاری مؤثر برای جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت در سازه‌های بتنی و نقاط اتصال مورد استفاده قرار می گیرند. در زیر به برخی از کاربردهای متنوع واتر استاپ اشاره می کنیم:
ساختمان های زیرزمینی
واتر استاپ ها به ویژه در دیوارهای زیرزمینی و فونداسیون ها مورد استفاده قرار می گیرند تا از نفوذ آب به داخل ساختمان جلوگیری کنند. این کاربرد به ویژه در مناطقی که سطح آب زیرزمینی بالاست، بسیار ضروری است.
سدها و سازه‌های آبی
در ساخت سدها، کانال‌ها و تأسیسات آبی، واتر استاپ‌ها به عنوان عایق های اصلی استفاده می شوند تا از نشت آب و آسیب به سازه جلوگیری کنند. این کاربرد در پروژه های بزرگ و مهم زیرساختی بسیار حیاتی است.
پروژه های زیرزمینی
در تونل ها، متروها و سایر پروژه های زیرزمینی، واتر استاپ کمک می کند تا از نفوذ آب و رطوبت جلوگیری شود و ایمنی و عملکرد سازه حفظ گردد.
استخرها و مخازن
واتر استاپ‌ها در ساخت استخرها و مخازن آب استفاده می شوند تا از نفوذ آب به بتن و حفاظتی قوی در برابر نشت آب اطمینان حاصل کنند.
سازه‌های صنعتی
در کارخانه ها و تأسیسات صنعتی، واتر استاپ‌ها برای جلوگیری از نفوذ آب و مواد شیمیایی به درون سازه های بتنی استفاده می شوند. این موضوع به حفظ سلامت و ایمنی تأسیسات کمک می کند.
دیوارهای آب‌بندی
در دیوارهای نگه‌دارنده و دیوارهای آب‌بندی، واتر استاپ به عنوان یک راه حل مؤثر برای کنترل نفوذ آب و حفظ ثبات سازه عمل می کند.
پروژه های عمرانی
در پروژه های عمرانی و ساخت پل ها، واتر استاپ ها به عنوان بخشی از طراحی برای جلوگیری از نفوذ آب به درون بتن کاربرد دارند و به طول عمر سازه کمک می کنند.
زیرساخت های شهری
واتر استاپ ها در زیرساخت های شهری، از جمله لوله‌کشی‌های آب و فاضلاب، به منظور جلوگیری از نشتی ها و اطمینان از عملکرد صحیح عمل می کنند.
پروژه های کشاورزی
واتر استاپ ها در کانال های آبیاری و سازه‌های مرتبط با کشاورزی برای کنترل جریان آب و جلوگیری از نفوذ ناخواسته استفاده می شوند.
استفاده در تعمیرات
در تعمیرات زیرساخت ها، ادغام واتر استاپ ها می تواند به جلوگیری از نفوذ آب در محل های آسیب‌دیده کمک کند و به بهبود کیفیت تعمیرات انجام شده کمک نماید.
کلام پایانی
آن چه در این نوشته از ساختمانچی مورد بحث و بررسی قرار گرفت، ارائه نکاتی در خصوص انواع واتر استاپ و کاربردهای آن می باشد. امیدواریم از مطالعه این نوشته لذت ببرید.
در صورت تمایل نظرات خود در این باره را با ما در میان بگذارید. اهالی ساختمانچی منتظر پیشنهادات و انتقادات سازنده شما کاربران عزیز می باشند.
